خصوصی سازی امورزندانها

خصوصی سازی امورزندانها،برخلاف تصورعموم،پدیده ای چندان نوظهورنیست.محدودکردن حوزه فعالیت دولت به خصوص درعرصه اقتصاد سابقه ای طولانی دارد.خصوصی سازی درکشورهای مختلف ابزاری برای رسیدن به اهدافی متفاوت است. خصوصی سازی امورزندانها به عنوان روشی جدید برای افزایش ظرفیت زندانهای موجودهمراه بابالابردن کیفیت باهزینه کمتر،درنظرگرفته شده است.درقرون مختلف،زندانهای خصوصی به اشکال مختلف سنتی ومدرن وجودداشته اند.قبل ازشکل گیری قدرت عمومی درجوامع مختلف اجرای مجازات دردست اشخاص قدرتمندقبایل بوداماپس ازروی کارآمدن دولتها،اشخاص خصوصی،حق دخالت دراجرای مجازات ویااداره زندانهارانداشتند.مجددا"درقرون18و19،اشخاص خصوصی واردعرصه زندانبانی شدندکه نقش آنهااین بار،به صورت اداره زندان بیشترباانگیزه کسب سود،وازقرن18به بعد،باهدف استفاده ازنیروی جسمانی زندانیان صورت می گرفت که این امرباعث بوجودآمدن دوسیستم قراردادواجاره محکومین شد.به دلیل مشکلاتی که این دوسیستم به همراه داشتند،ازجمله شرایط بدنگهداری مجرمین وتبدیل شدن به یک سیستم مرگ تدریجی،زندانهای خصوصی به این دوسبک،روبه افول نهادند.درزندانهای ایران استفاده ازخدمات بخش خصوصی سابقه ای 50ساله دارد.قبل ازانقلاب اداره تاسیسات زندانهای عادل آبادووکیل آبادبه بخش غیردولتی واگذارشده بود.پس ازانقلاب باتدوین سیاست های کلی اصل44قانون اساسی،گامهایی جهت توانمندسازی بخش خصوصی به منظورکاهش تدریجی حجم دولت،انجام شد.زندانهای خصوصی سنتی به سبک سیستم اجاره وقرارداددرایران هیچگاه شکل نگرفتند.ازآن زمان تاپس ازپیروزی انقلاب اسلامی،قوانین ومقررات مربوط به زندانهادرکشورمان،تغییروتحولات بسیاری راپشت سرگذاشته اند.پس ازانقلاب زندانهاابتدادراختیاروزارت کشوربودوپس ازآن،تحت نظارت قوه قضائیه قرارگرفت.نهایتا"قوه قضائیه اجازه ورودبخش خصوصی به دوزندان کشورراصادرکرد.واگذاری درزندان وکیل آبادمشهدبه صورت نیمه خصوصی انجام شدودرزندان عادل آبادشیرازواگذاری کامل صورت گرفت.درهردومورد،پس ازطی دوره ای نه چندان طولانی،اجرای طرح خصوصی سازی متوقف شد.متاسفانه ازآنجاکه تدابیرلازم پیش ازاجرای طرح واگذاری زندانهااعمال نشده بودومسئولان اجرایی نیزتجارب کافی دراین زمینه نداشتند؛خصوصی سازی زندانهاآنگونه که انتظارمی رفت،به نتیجه نرسید.درایران،واگذاری زندانهابه بخش خصوصی،هیچ مبنای قانونی نداردومغایرباقوانین فعلی است.هم قانون وهم آیین نامه سازمان زندانها،اداره ومدیریت زندان راازامورحاکمیتی وازوظایف دولت می دانند.